Đi Đường Cao Tốc Ở Nhật Bản Là Gì
Đường cao tốc chạy xuyên qua tòa nhà ở Nhật Bản
Đường cao tốc chạy xuyên qua tòa nhà ở Nhật Bản
Những điểm nổi bật tạo nên sức hút cho tàu Shinkansen
Điểm nhấn làm nên sự nổi tiếng của tàu Shinkansen đó chính là công nghệ cao, tuy nhiên còn có sự cống hiến to lớn từ những người lái tàu, nhân viên hỗ trợ và cơ cấu tổ chức có hệ thống. Dưới đây là chi tiết những điều tuyệt vời làm nên tàu Shinkansen:
Người lái tàu đóng vai trò quan trọng để đảm bảo thời gian diễn ra đúng kế hoạch (Nguồn ảnh: Internet)
Nhiều người sẽ nghĩ rằng với hệ thống tiên tiến của tàu Shinkansen người lái tàu sẽ không phải vất vả quá nhiều khi điều khiển. Tuy nhiên, người lái tàu phải cân nhắc tốc độ phù hợp để đảm bảo thời gian chạy đúng kế hoạch. Và kiểm tra mọi chi tiết kỹ lưỡng trước khi tàu khởi hành để đảm bảo hệ thống hoạt động một cách trơn tru và an toàn nhất có thể. Hơn nữa, người lái tàu phải có kỹ năng đối phó với các tình huống khẩn cấp và xử lý các sự cố một cách nhanh chóng.
Quy trình kiểm tra tỉ mỉ nhằm quá trình vận hành được an toàn
Những quy định về đảm bảo an toàn khi di chuyển của tàu Shinkansen vẫn luôn được thắt chặt (Nguồn ảnh: Internet)
Mặc dù từ khi hoạt động đến nay chưa xảy ra bất kỳ rủi ro nào khi di chuyển bằng Shinkansen nhưng những quy định về đảm bảo an toàn vẫn luôn được thắt chặt kỹ lưỡng. Quá trình kiểm tra tàu sẽ được thực hiện qua 4 cấp độ khác nhau và được diễn ra mỗi 2 ngày 1 lần. Các nhân viên sẽ xác nhận tình trạng của tàu bằng mắt thường sau đó kiểm tra đến độ hao mòn của hệ thống đường điện, tàu và bộ phận phanh.
Bên cạnh đó, mỗi tháng tàu Shinkansen cũng sẽ được kiểm tra một lần tại xưởng và chạy thử để kiểm tra xem tàu có vận hành bình thường hay không. Ngoài ra, mỗi năm tàu còn được đem đi kiểm tra chi tiết các bộ phận kéo tàu, bộ phận tàu,… xem có hư hỏng hoặc cần thay thế hay không. Nhờ vào quá trình kiểm tra gắt gao này mang đến sự yên tâm cho hành khách khi lựa chọn Shinkansen.
Các loại tàu Shinkansen tại Nhật Bản
Ba loại tàu Shinkansen phổ biến tại Nhật Bản (Nguồn ảnh: Internet)
Có ba loại tàu Shinkansen phổ biến: tàu Nozomi, Hikari và Kodama. Tàu Nozomi vận hành với tốc độ cao nhất, đảm nhiệm các hành trình dài và chỉ dừng tại các ga lớn. Tàu Hikari di chuyển với tốc độ thấp hơn, dừng ở nhiều ga hơn và chủ yếu là các ga chính trong khu vực. Trong khi đó, tàu Kodama lại dừng tại mọi ga trên tuyến.
Đa số các tàu Shinkansen được sơn màu trắng, nhưng ở vùng Tohoku, chúng lại có màu xanh lá và đỏ rực rỡ. Ngoài ra, còn có tàu Shinkansen màu vàng được gọi là Dr. Yellow, được sử dụng cho các chuyến kiểm tra tình trạng đường ray và đường dây trên cao. Một số người dân Nhật tin rằng việc nhìn thấy Dr. Yellow hoạt động sẽ là một ngày đầy may mắn.
Các loại ghế khi đi tàu Shinkansen
Tàu Shinkansen không chỉ nổi tiếng với tốc độ mà còn mang lại một trải nghiệm thoải mái tối đa cho hành khách. Ghế ngồi được thiết kế rộng rãi và tiện nghi, tạo điều kiện lý tưởng để du khách có thể thư giãn, ngắm cảnh và tận hưởng hành trình đầy thú vị trên tàu.
Các loại ghế trên Shinkansen được phân bổ theo từng toa riêng biệt và có 3 loại ghế chính:
Sự phục vụ tận tình từ những nhân viên vệ sinh tàu
Nhân viên vệ sinh mang đến một môi trường sạch sẽ, thoáng mát trên tàu (Nguồn ảnh: Internet)
Ngoài người lái tàu thì vai trò của những nhân viên vệ sinh cũng đóng một vai trò quan trọng mang lại sự thoải mái cho hành khách khi sử dụng tàu. Tại các ga kết thúc, nhân viên vệ sinh chỉ có khoảng 10 phút để vệ sinh trước khi tàu khởi hành trở lại. Trong thời gian ngắn đó, những nhân viên vệ sinh phải hoàn thành công việc dọn dẹp của mình một cách nhanh chóng như lau bàn ghế, cửa sổ, thay vỏ bọc rác,… tạo ra một môi trường sạch sẽ cho hành khách tiếp theo lên tàu. Chính vì vậy, khi di chuyển bằng tàu Shinkansen mọi người sẽ thấy tàu luôn sạch sẽ, thoáng mát và có được những phút giây thư giãn tuyệt vời.
Một số lưu ý cần nắm khi di chuyển bằng Shinkansen
Một số điều cần nắm khi lần đầu di chuyển bằng Shinkansen (Nguồn ảnh: Internet)
Để có được một trải nghiệm di chuyển bằng Shinkansen trọn vẹn khi lần đầu di chuyển bằng phương tiện này, du khách cần lưu ý một số điều sau:
Trên đây là thông tin chi tiết về tàu Shinkansen niềm tự hào của Nhật Bản. Hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp du khách hiểu hơn về loại phương tiện này. Nếu du khách đã có kế hoạch đến với Nhật Bản đừng chần chừ mà hãy liên hệ ngay với Lửa Việt Tours qua số Hotline 1900 6420 hoặc Fanpage để được tư vấn cho chuyến du lịch đến với xứ xở Phù Tang và trải nghiệm tàu điện Shinkansen nhé.
Cao tốc Meishin đầu tiên ở Nhật hoạt động từ năm 1963 - Ảnh: kototusin.blog.jp
Theo nghiên cứu của TS Dharish David tại Viện Nghiên cứu quản lý Singapore đăng trên tạp chí quốc tế Journal of Infrastructure Development (trụ sở ở Ấn Độ), quá trình phát triển đường cao tốc của Nhật sau Chiến tranh thế giới thứ hai gồm ba giai đoạn chính.
Món nợ công khổng lồ phát sinh do chi phí xây dựng các tuyến mới quá cao trong khi lưu lượng giao thông không đủ bù đắp chi phí.
JHPC quản lý đường cao tốc (1956-1972)
Theo điều tra dân số năm 1952, chưa tới 6% quốc lộ và tỉnh lộ ở Nhật được trải nhựa, ôtô chỉ chiếm 6% trong khi xe đạp chiếm 87% và các phương thức vận tải chậm khác (xe ngựa, xe bò, xe kéo) chiếm 7%. Năm 1956, các chuyên gia Mỹ do TS Ralph J. Watkins đứng đầu đã đến Nhật xem xét tính khả thi về kinh tế cho dự án đường cao tốc nối liền Nagoya với Kobe.
Báo cáo của ông đã đưa ra nhận xét rất bi quan: "Không có quốc gia công nghiệp nào lại bỏ bê đường cao tốc đến vậy". Ông minh chứng chỉ khoảng 1/4 quốc lộ và 2/3 tuyến quốc lộ 1 nối Tokyo với Osaka được trải nhựa.
Năm 1952, Nhật ban hành luật liên quan các biện pháp đặc biệt về xây dựng đường cao tốc (luật SMHC). Sau báo cáo của TS Watkins, hàng loạt đạo luật bổ sung liên quan đến đường cao tốc ra đời. Tháng 4-1956, Nhật thành lập Tổng công ty nhà nước đường cao tốc Nhật (JHPC-Nihon Doro Kodan).
Đường sá Nhật giữa những năm 1950 rất ít xe hơi - Ảnh: vintag.es
Về pháp lý, JHPC là tổ chức phi lợi nhuận của chính phủ phụ trách xây dựng và quản lý toàn diện các tuyến đường cao tốc và đường thu phí thông thường gồm đường cao tốc quốc gia, đường cao tốc khu vực, hầm thu phí và cầu thu phí, bãi đậu xe và các khu vực dịch vụ. JHPC không trực thuộc chính phủ nhưng không hoàn toàn nằm ngoài vòng kiểm soát nhà nước, do đó có thể bảo đảm tính nhất quán trong chiến lược phát triển đường sá trên quy mô quốc gia.
JHPC được hưởng một số ưu đãi gồm: 1. Miễn nhiều loại thuế như thuế công ty; 2. Được thu phí và các khoản phí khác trong vận hành đường cao tốc; 3. Có quyền trưng mua đất và cưỡng chế hành chính thông qua Luật thu hồi đất; 4. Được hưởng các khoản vay từ chính phủ, phát hành trái phiếu và trái phiếu được chính phủ bảo lãnh.
Tháng 10-1957, JHPC khởi công xây dựng đường cao tốc Meishin nối liền Nagoya và Kobe. Đây là tuyến cao tốc đầu tiên ở Nhật dài 194km hoạt động từ năm 1963. Bộ Đất đai, hạ tầng và giao thông vận tải (MLIT) lập quy hoạch tổng thể và kế hoạch xây dựng đường cao tốc trình Quốc hội, sau đó JHPC bắt đầu xây dựng đường.
Một đoạn cao tốc Kobe - Osaka lật nhào trong động đất ngày 17-1-1995 Ảnh: AP
Trợ cấp chéo và thu phí thống nhất (1972-2004)
Do khả năng đầu tư hạn chế từ chính phủ, JHPC dựa vào vốn vay và nguồn thu phí đường cao tốc. Ngân hàng Tái thiết và phát triển quốc tế (IBRD) tài trợ cho các dự án đường cao tốc ở Nhật. Đến năm 1972, rốt cuộc chỉ có một tuyến cao tốc chính Tokyo - Osaka và một số đoạn cao tốc khác được đưa vào sử dụng.
Ban đầu Nhật áp dụng phương thức mỗi tuyến cao tốc thu phí riêng và tự cân đối tài chính. Sau khi hoàn trả chi phí xây dựng, tuyến cao tốc này được chuyển thành đường miễn phí. Nếu áp dụng cách này, các tuyến cao tốc chính sẽ sớm được miễn phí vì "tiền vô như nước sông Đà" do lưu lượng xe cao trong khi các tuyến khác có lưu lượng xe thấp chịu thiệt vì thu không đủ bù chi, như vậy không biết đến khi nào toàn mạng lưới đường cao tốc mới được miễn phí.
Năm 1972, hội đồng tư vấn về đường bộ cho bộ trưởng Bộ Xây dựng đã đề xuất một hệ thống thu phí thống nhất cho tất cả các tuyến cao tốc nhằm trợ cấp chéo giữa các tuyến đường và hướng tới mục đích tạo cơ hội cho nhiều người tiếp cận đường cao tốc hơn. Chính phủ Nhật chấp thuận đề xuất này. Theo kế hoạch mới, chi phí xây dựng toàn bộ mạng lưới đường cao tốc sẽ được thanh toán bằng doanh thu thu phí của toàn bộ mạng lưới. Ví dụ một tuyến cũ đã trả hết chi phí xây dựng bằng tiền thu phí vẫn phải tiếp tục gia hạn thu phí để góp phần trả nợ cho các tuyến khác.
Cầu vượt nút giao đường cao tốc ở Osaka ngày nay - Ảnh: istockphoto.com
Đường cao tốc được xây dựng nhiều hơn song nợ công khổng lồ phát sinh đến hơn 41.600 tỉ yen. Nguyên nhân do chi phí xây dựng các tuyến mới quá cao trong khi lưu lượng không đủ bù đắp chi phí. Phí cao tốc đã được điều chỉnh hai lần vào năm 1989 và năm 1994. Thời gian hoàn vốn cũng được kéo dài từ 30 năm lên 40 năm, rồi đến năm 2000 là 45 năm và cuối cùng đến 50 năm.
Trước tình hình này, vào tháng 12-2001, nội các của Thủ tướng Koizumi đã thông qua Kế hoạch cải tổ các công ty đại chúng đặc biệt theo nguyên tắc: ở khu vực nào tư nhân đủ sức cung cấp dịch vụ công thì dịch vụ đó sẽ được tư nhân hóa. Cho đến tháng 10-2005, có bốn công ty đại chúng đường cao tốc ở Nhật gồm JHPC (1956), Công ty công cộng đường cao tốc thủ đô (1959), Công ty công cộng đường cao tốc Hanshin (1962) và Cơ quan cầu Honshu-Shikoku (1970).
Tháng 6-2004, dự luật về tư nhân hóa đã được Quốc hội Nhật thông qua với hai nội dung chính. Một là bốn công ty nêu trên sẽ được tổ chức lại thành sáu công ty cổ phần khu vực có 1/3 vốn thuộc sở hữu nhà nước. Hai là thành lập Cơ quan Quản lý và thanh toán nợ đường cao tốc Nhật (JEHDRA).
JEHDRA phụ trách tiếp quản tài sản và nợ do các công ty đại chúng đường cao tốc trước đây để lại, sau đó cho sáu công ty cổ phần đường cao tốc thuê tài sản để thu phí và hoàn trả chi phí cho JEHDRA. Dự kiến sau khi hoàn thành trả nợ vào năm 2050, JEHDRA sẽ giải thể. Gánh nặng trong điều hành, quản lý, cải thiện và bảo trì đường cao tốc cũng được phân bổ giữa bộ và các tỉnh thành.
Mặc dù Nhật nỗ lực cải cách tổ chức và tư nhân hóa mạng lưới đường cao tốc, mức thu phí đường cao tốc vẫn không giảm. TS Dharish David nhận định phí đường cao tốc sẽ không thể giảm chừng nào Nhật còn duy trì "tàn tích của hệ thống thời hậu chiến" với ba yếu tố gồm tiếp cận bình đẳng, trợ cấp chéo về xã hội và hệ thống thu phí chung. Vẫn chưa biết liệu kế hoạch thu hồi khoản nợ hơn 41.600 tỉ yen trong thời gian 40 năm của Nhật có thành công hay không!
Mức thu phí đường cao tốc ở Nhật cao đáng kể so với các quốc gia phát triển khác. Mức phí đơn vị ở Nhật là 24,6 yen/km so với mức phí tương đương 6,4 yen ở Pháp, 5,1 yen ở Ý và 3,7 yen ở Hàn Quốc. Nhật giải thích mức phí cao do ba yếu tố: 1. Ở vùng núi cần xây dựng thêm nhiều đường hầm và cầu; 2. Cơ sở hạ tầng được thiết kế để chống động đất nên tốn kém hơn; 3. Áp dụng nguyên tắc hoàn trả đầy đủ và hệ thống thu phí chung.
Từ 30km đường cao tốc, đến nay mạng lưới đường cao tốc của Pháp dài 12.500km, trong đó 9.200km là đường cao tốc nhượng quyền. Pháp và một số nước châu Âu đã thực hiện phương thức nhượng quyền để giảm gánh nặng ngân sách.
